sábado, 10 de enero de 2009

Nederlandse schapenroute: de schapendrift

-
Dit is studie noch inventarisatie. Geen streven naar inzicht of volledigheid. Voorkeur noch afwijzing. Niet-genoemd, kan wel bestaan. Eigenlijk niet meer dan bezichtiging; een schouw. Gewoon eens kijken hoe het er uit ziet. Die Nederlandse
Cañadas Reales, die veerouten, die schapenrouten of schapenpaden. De schapendrift. Slechts ingegeven door de te rijden route. Helaas niet die naar Spanje! Van Amsterdam naar Beetsterzwaag. Aldaar een rendez-vous!
-
Volgens
Van Dale betekent, in dit verband, ‘drift’: kudde, troep, inzonderheid van vee dat voortgedreven of verweid wordt: een drift ossen; (…), het recht om vee over een stuk grond te drijven of om watervogels te houden in bepaalde wateren (vgl. zwanendrift), (…) weg waarlangs men vee drijft of mag drijven.
Het literaire voorbeeld (het werk waaruit, wordt niet genoemd!) komt van
Arthur van Schendel: ‘van de drift, die de helling van de heide opging, zagen zij het ezelwagentje komen’.
-
De betekenis van drift is drieërlei:
▪ die in de zin van
een kudde,
▪ die van (het) recht op,
▪ én die van de te volgen
route of weg.
-
Summier internetaal onderzoek op ‘schapendrift’. Veel straten vallen af. Zo ook bedrijven, campings en snackbars. Tref (gelukkig) niemand met zo’n familienaam. Op grond van een vaag selectiecriterium enige tientallen hits (21) opgeslagen. Daaruit ‘n keus voor die er enig werk van hebben gemaakt. Negen pdf.-bestanden blijven over. Noteer plaatsnamen, gebieden, straatnamen en bijzonderheden. En welaan, Nederlanders hebben hetzelfde als Spanjaarden. Ook hier gaat men uit van de internationale faam van het lokale.
-
De mooiste vondst is zondermeer (
gemeente Noordenveld: onderaan, gerelateerd bestand & klik) het document: verklaring-straatnamen-Norg. Onder dankzegging van de Historische Vereniging Norch, waarschijnlijk van Rudy Rijks te Norg. Veel informatie van en bij Staatsbosbeheer en Landschapsbeheer Drenthe. Er is een heuse Stichting Schapedrift (Ermelo). Wandelroutes die beginnen, langskomen of eindigen bij een schaapskooi. Het ergste de vakantieverslagen: Truus en Toos die op de schapendrift écht heel nodig moeten..! Ambtelijk, de ‘persbesluitenlijst’ van de vergadering van B&W gemeente Westerveld van 19 december 2006. In punt 5 (achterstallig onderhoud wegen en fietspaden), wordt in ● zes en de toelichting, aangegeven dat de Havelter Schapendrift een halfverhard fietspad is, dat in 2007 geheel verhard zal worden.
-
De niet van belang ontblote ‘tegenkomers’:
▪ te koop
foto schapendrift Westerbork;
▪ de
Mammoet van de Schapendrift;
cultuurhistorische parels van Staatsbosbeheer;
▪ de
schaapskudde van Elspeet;
20.01.1840 (..) het onverlet laten van (..) schapendrift;
Stichting schaapskudde Westerbork.
-
Kortom, de schapendrift is een onontgonnen terrein.
-
Voorwerk. Ordenen van de willekeurige gegevens. Zoeken van de bedoelde dorpen en locaties. Digitaal in kaart brengen. Maken van
waypoints en gps-routen, voor de wandeling over korte of langere schapendriften. De te bezoeken plaatsen en plekken in volgorde op de met omwegen te rijden route. Het zijn 12 dorpen. Gemeenschappelijke kenmerk: de schapendrift.
-
In de vrieskou in de auto.
Herdersgekleed.
Dag en route langs:
-
▪ 01
Hoog Buurlo – schapendrift
▪ 02
Elspeet – schapendrift
▪ 03
Vierhouten – schapendrift
▪ 04
Havelte – schapendrift
▪ 05
Orvelte – schapendrift
-
Vandaag langs
vijf dorpen & schapendriften geweest. De resterende schapendriftdorpen red ik deze dag niet meer. Later, in de saaie maand januari 2009. Namen zal ik (nog) niet prijsgeven. Nog 7 te gaan én enige herkansingen. Eén ding wel, Nederland is prachtig.
-
De eerste conclusies.
-
Nederlandse schapendriften, als routen of paden, zijn niet breed of lang.
-
Willekeurige breedtemetingen geven 15m (Hoog Buurlo) en 12m (Elspeet) aan. De overigen waren smaller. In een schaapskooi in Orvelte hangt een plakkaat, met de mededeling: ‘dat de schapendrift vroeger wel 20m breed was en er toen 2000 schapen waren’. Nu zo’n 10m en 200 schapen.
-
De lengte van de driften is wisselend. De drift in Elspeet is vooralsnog
de langste. Gerekend vanaf de dorpskern tot begin van de heide zo’n 2.1km. De Elspeetsche schapendrift loopt echter verder. Rekent men de Hierderweg erbij tot de A28, dan is het geheel 7.5km. Van Vierhouten nog geen duidelijk beeld, maar de schapentrek naar herberg ’t Soerel is 5km. In Havelte ben ik verkeerd gegaan (zandpad in…). Tevoor een afstand berekend van 1.1km tot aan de wijk Meerkamp. En Orvelte sloot de dag af; de schapendrift met een lengte van nog geen 1000m.
-
Enig vergelijk met Spaanse Cañadas Reales (breedten tot
70m en honderden kilometers lang) is niet te maken. Ik schat in dat wat in Nederland, als veeroute, schapendrift wordt genoemd, naar naam en functie, beperkt was tot de route welke door een schapenkudde werd gelopen van het dorp tot aan de open, door de kudde te begrazen vlakten van de heidegebieden. Dat wat in Spanje (soms) wordt verstaan onder het begrip Cañada Real in engere zin: de loop van de veeroute door te beschermen gebieden, vaak ’n dorp, gemeenschappelijke weidegronden en landbouwgebieden. Aldus gekenmerkt zijn Cañada Real en Schapendrift hetzelfde.
-
10-1-2009 13:48:48

No hay comentarios: